Газдиева Милана

***

Нана, ма кIаьда кхеллай хьо цу Дала,

Хоастам бу-кх хьа безам бовзарах.

Хоастам бу-кх сога хало енача хана,

ОагIув лаца хьо са хиларах.

 

Кхайкхаргья Кхеллачунга хьона тIера,

Бехаргба къахетам Цунгара аз:

«Веза Даьла, нана лораелахь,

Хьайна ларца ма елахь цун вас».

 

Кхеяьй Iа со вочох гаьнайоахаш,

ГIалгIай эздел сона чудиллад.

Хьона тарра, нана, аз гIа боаха,

Хьа оамал хьаэца гIерт дилла.

КIордадергдац байташ хетае хьона,

Хайта йоал со хьоцара безамий чам.

Хьа еларо са сапаргIатадоаха,

Нана, вIалла баь варгвац хьа хам.

 

Безам ба хьо халийта массаза сайца,

Массаза хаза безам ба хьа оаз.

Боча нана, ийнай хьо са сица,

Еза нана, доаккхал ду хьох аз.

 

***

Ва са даьй лаьтта, ма гIийла делхар хьо,

Кхалнаьха, берий узам бицбаь.

Ва боча Наьначе, ма еха кхестар хьо,

ГIо де хьай аьттув  ца хиннандаь.

 

Махьарч дар хозаш, шелал яр бирса,

Хьаэца кхоавацар тIабувха гIирс а.

Цу салтий дегашта чIегаш эхкадар,

Цар бIехача паччахьага синош дехкадар.

 

Моцалах десташ дукха адам кхалхар,

Къаман хьал цу хана ма чIоагIа талхар.

Ва Нана-Даькъасте, фу даьдар оаха?

ХIана дитанзар, ала, тхо маьрша даха?

 

Шортта дар хаттараш, жоп дацар-кх дала,

Ла дезаш хилар-кх из хатар хала.

Кхойтта шера саготдеш хьийжар уж лоамаш,

Хургхилар сатувсаш цигахьара хоамаш.

 

«Ма елха, ГIалгIайче, гургда да вай кастта,

Могаргдац дукха лела хьох къаьста», –

Из яхаш бихьар  никъ  баьде, бIаьха…

АллахIах тийша дар дегаш вайнаьха.

 

***

Сагот ма де, йоагIаргья из бIаьсти,

Ловзаргда гIоздаьнна къона дог.

ХIанз хьай юхь Iа маьлхагахьа ласта,

Дукха нах хьона бIаргагучох хьог.

 

Баьстаб Iаламо бес-бесаза накха,

Хьогара безам бех цо, из дIале.

Лоамаш хьога Iочухьежа лакхера,

Сийрдадаха уж хоза дош аьле.

 

Ха яц хьога матарваха лела,

Къонал массаза хила кхелла яц.

ДIаяккха хьай дег чура бирса шелал,

ГIайгIа хьа сибатага вIалла тац.

 

Велале, ма бе хьай сина бала,

Сунат да из, хьона ха ма хой.

ЦIимхара хилар дезац наха а Далла а,

Хьога велакъажар хоза ма той.

 

***

Бусулба сага дог доха ма делаш!

Атта хургдац шоана цох дала жоп.

Уйла ца еш оалачох шо лоралелаш,

Соцалуц, ва нах, яла кхийна топ.

 

Iоажал

Iоажал  йоагIа, хьона дага а доацаш,

ПхьукIоага чу доахаш са.

Iоажал йоагIа хьа пурам доацаш,

Кхоачаенна яьлча ха.

 

БIарга цIацкъам кхоавац тоха,

Лака тIара лоац цо хьа.

Низболашвар а ву цо воха,

Бе вац цхьаккха а Iоажала.

 

Цо хьайга цIаьхха моаршал хатталца,

Лелаш хул хьо къинош деш.

Воча гIулакхашца, меттаца,

Наьха дегаш эттIадеш.

 

Хьайга хаттал, дукхавахарг,

Хургдий беркат леладечох?

Хьона хул зе, ва нана яхарг,

Хьа дегIа ма хулий чов!

 

ТIаккха хатта: «Дезий сона,

Вахар, боаца цхьаккха пайда?»

Юха а хьаже, нигат хувца!

Хила лерттIа Даьла лай!

 

Ховха дог

Ма чIоагIа саготдеш хьувзаш да тахан

Хьо, човнах дийрзадоаца, ва ховха дог.

Дагаух хьона дукха хьалха дахар?

Хьа гарто ма сиха боаккх хIанз из ший ког.

 

ЦаI дац хьона дагадоаллар, дукха да, хов сона,

ХIаьта а, хьо доха, дог, сел сих ма ле,

ЙIовхал хьайга кIезига мара йиса еце а,

Из а Iа кхо ца еш адама дIале.

 

ДоттагIа

 

Ахчах диза бохча хьога дале,

Е цIихеза геттара вале,

ДоттагIий хьа шортта хургба.

«Са дIалургда» яхаргда.

 

Машен дикагIаяр хьога яле,

Е паччахьа воI хьо вале

О, ма дукха хургба-кх уж,

ДоттагIий ба яхараш.

 

ГIайренашка салоIаш вале,

Сахиллалца сакъердаш вале,

ЧхьагIалкхаш уллув хургья,

Хьогара йоаккхалур йоаккхаргья.

 

Бакъда, хьал хьа талха дале,

Кисаш цIаьхха доассадендале,

Хьай чам меллаб кхайка-м кхайка,

Саг-м хургвац юхакхайка.

 

Ва нах, доттагIал иштта дац,

ДоттагIа гIонг хила йиш ма яц.

Юхь тIа – велар, дег чу – хьагI,

Бий-те цу тайпарча сага мах?

 

Цхьаь висача уллув вар,

Во деча оагIув лоацаш вар,

Визза доттагIа из ва-шоана!

Из мара накъа варгвац кхоана!

 

 

ГIалгIай йоI

Тайжача боларца бIарг лаьтта лекхаш

Йолаенна йоагIаш я хьо, кура йоI.

Хьа кIажар ловзаеш мух ба гIийла хьекхаш,

Увзалуш ба из хьох, ва гIалгIай йоI.

 

Хьа бIаргий хозалца къувсаш да седкъий,

Сийдола, лир лепа, ва эздий сув.

Iаламо ашараш хьона ма лекхий,

Хьо хи тIа еча шовда а  дIатув.

 

Шийлача хица юз Iа хьай кIудал,

Сатийна гIа боаккхаш юха цIенгахьа лест.

БIайхача малхо хьо езаенна,

Ший зIанарашца хьа сийрда юхь хьест.

 

Хьа оамалашта, цIенача гIулакхашта,

Байтанчаша мугIараш дукха хетадаьд.

Хьа безамеча еларо, кIаьдача оазо

Майрача кIанта дог хийла тохадаьд.

 

Ер маьлха дуне мел латтача хана,

Хьо маьрша яхийла, ва лоаман йоI!

Деза жовхьар дикача наьна,

Яхийла яхь йолча даь боча йоI!

 

 

Доккхал де вай?

ДIа-схьа хьажал, бIаргагой шоана?

ЛадийгIача хозий хьа?

Дог Iаббалца са доаккхалой шоана?

Маьже йоаккхалой меттахьа?

 

Иштта дале, доккхал де вай

БIарга са ца эшарах,

Уллув латта саг ца везаш,

Лелалуш вай хиларах?

 

Доккхал де вай лувча меттах,

Де вай доккхал хьаькъалах?

Ламаз де а, КъорIа деша а

Аьттув Дала баларах?

 

Доккхал де вай тхов кIийленах,

Ков-картах ца хьегарах?

Доккхал де вай, кIеззига хинна а,

Баа кхача хиларах?

 

Мискабараш дагабехе,

Дагалаьце унахой,

Доаккхал де вай воашта денначох,

Де вай доккхал, дахархой?